ਕਥਾ ਸਾਵਿਤਰੀ ਤੇ ਬੇਤਾਲ ਕੌਣ :: ਲੇਖਕ : ਵਿਜੈ

ਵਿਅੰਗਮਈ ਹਿੰਦੀ ਕਹਾਣੀ :


ਅਨੁਵਾਦ : ਮਹਿੰਦਰ ਬੇਦੀ, ਜੈਤੋ



ਪਹਿਲੀ ਦੁਰਘਟਨਾ :

ਇਕ ਕਸਬਾਈ ਤਹਿਸੀਲ। ਤਹਿਸੀਲ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਤੇ ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਛੋਂਹਦੇ ਖੇਤ। ਉਤਰ ਵਿਚ ਅਦਾਲਤ ਤੇ ਥਾਣਾ। ਦੱਖਣ ਵਿਚ ਹਸਪਤਾਲ, ਜਿੱਥੇ ਡਾਕਟਰ ਕਦੀ-ਕਦੀ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਕੰਪਾਊਂਡਰ ਹੀ ਕਈ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਮਰੀਜ਼ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਚੌਕੀਦਾਰ ਦਵਾਈਆਂ ਵੰਡ ਦਿੰਦਾ ਸੀ।
ਵਿਚਕਾਰ ਸੀ ਬਸਤੀ। ਸੋਮੋਤੀ। ਦਸ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਧਵਾ ਹੋਈ ਸੀ। ਪਤੀ, ਤਿਰਲੋਚਨ ਸੇਠ ਦੇ ਗੋਦਾਮ ਵਿਚ ਬਾਊ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਪਿੱਛੇ ਹਟਦੇ ਹੋਏ ਟਰੱਕ ਵਿਚ ਭਰੀਆਂ ਬੋਰੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਤੇ ਹੇਠਾਂ ਆ ਗਿਆ। ਤਿਰਲੋਚਨ ਸੇਠ ਨੇ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਧੀ ਸਾਵਿਤਰੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਤਕ ਉਹ ਉਸਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰੇਗਾ। ਉਦੋਂ ਸੋਮੋਤੀ ਇਕੱਤੀਆਂ ਦੀ ਸੀ ਤੇ ਸਾਵਿਤਰੀ ਸੱਤ-ਅੱਠ ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਖਰਚੇ 'ਤੇ ਤਿਰਲੋਚਨ ਸੇਠ ਨੇ ਸੋਮੋਤੀ ਦੇ ਪਤੀ ਦਾ ਦਾਹ ਸੰਸਕਾਰ ਕਰਵਾਇਆ/ ਤੇਰ੍ਹਵੀਂ ਦੀ ਰਸਮ ਵਿਚ ਸੋਮੋਤੀ ਦੀ ਇਕੋ-ਇਕੋ ਦੌਲਤ—ਉਸਦੇ ਬਕਸੇ ਵਿਚ ਪਏ ਇਕ-ਦੋ ਸੋਨੇ ਦੇ ਜੇਵਰ ਵੀ ਵਿਕ ਗਏ। ਦੁਕਾਨ ਵਾਲੇ ਨੇ ਉਧਾਰ ਦੇਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਸੇਠ ਨੇ ਸੋਮੋਤੀ ਨੂੰ ਸਮਝਾਇਆ, “ਪਏ-ਪਏ ਸੋਨੇ ਨੂੰ ਵੀ ਜਰ ਲੱਗ ਜਾਦੀ ਐ। ਇੱਥੇ ਸਾਫ਼-ਸਫ਼ਾਈ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਰ। ਗੁਜਰ-ਬਸਰ ਮੈਂ ਦੇਖ ਲਵਾਂਗਾ।”
ਸੋਮੋਤੀ ਗੋਦਾਮ ਦੀ ਗੱਦੀ ਤੇ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਈ। ਬਾਕੀ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਕਦੀ ਚਾਹ ਕਦੀ ਨਾਸ਼ਤੇ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਵੀ ਉਸੇ ਉੱਤੇ ਆ ਪਿਆ ਤੇ ਇਕ ਦਿਨ ਇਕਾਂਤ ਵਿਚ ਸੇਠ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸਮੇਟ ਲਿਆ। ਸੋਮੋਤੀ ਨੇ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ, ਪਰ ਕੌਣ ਆਉਂਦਾ? ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਨਾਇਕ ਅਜਿਹੀ ਸਿਚੁਏਸ਼ਨ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਹਕੀਕਤ ਵਿਚ। ਸੋਮੋਤੀ ਨੇ ਸਾਵਿਤਰੀ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਕੇ ਸਭ ਕੁਝ ਸਹਿ ਲਿਆ ਤੇ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਿਸਮਤ ਮੰਨ ਲਿਆ। ਗੱਦੀ ਤੇ ਦਫ਼ਤਰ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਹਵੇਲੀ ਵਿਚ ਭਾਂਡੇ ਮਾਂਜਣੇ ਵੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਏ ਉਸਨੇ। ਰੋਜ ਸਵੇਰੇ ਦਸਵੀਂ ਤਕ ਦੇ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਸਾਵਿਤਰੀ ਨੂੰ ਛੱਡਦੀ ਹੋਈ ਉਹ ਆਪਣੇ ਕੰਮ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ। ਤਿੰਨ ਵਜੇ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦੀ। ਨਾਲ ਲਿਆਂਦੀ ਹੋਈ ਜੂਠ, ਮਾਂ-ਧੀ ਰਲ ਕੇ ਖਾ ਲੈਂਦੀਆਂ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਖਿਚੜੀ ਬਣਾ ਲੈਂਦੀ ਸੋਮੋਤੀ।
ਸਤਾਰਾਂ ਪੂਰੇ ਕਰਦੇ ਹੀ ਸਾਵਿਤਰੀ ਨੂੰ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਗਿਆਰਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲਾ ਲੈਣਾ ਪਿਆ। ਸੋਮੋਤੀ ਝਾੜੂ, ਬਰਤਨ ਤੇ ਸੇਠ ਨੂੰ ਸਹਿੰਦੀ ਇਕਤਾਲੀ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਈ ਪੰਜਾਹ ਨਾਲੋਂ ਵੱਡੀ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਪਈ। ਪਰ ਸਾਵਿਤਰੀ ਦਾ ਰੂਪ ਅਜਿਹਾ ਖਿੜਿਆ ਕਿ ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ, 'ਜ਼ਰੂਰ ਕਿਸੇ ਰਾਈਸ ਦਾ ਬੀਅ ਆ।' ਜਿਵੇਂ ਸੁੰਦਰਤਾ ਪੈਸੇ ਨਾਲ ਜਨਮ ਲੈਂਦੀ ਹੋਵੇ। ਸੋਮੋਤੀ ਅੰਦਰੇ-ਅੰਦਰ ਸਹਿਮੀ ਸਵਰਗਵਾਸੀ ਪਤੀ ਤੋਂ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗਦੀ...'ਸਭ ਕੁਛ ਤੇਰੀ ਬੱਚੀ ਲਈ ਸਹਿ ਰਹੀ ਆਂ, ਉਸਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰੀਂ।'

ਅਗਿਆਤ—ਦੂਜੀ ਦੁਰਘਟਨਾ :

ਸਾਵਿਤਰੀ ਦੇ ਰੂਪ 'ਤੇ ਮੁੰਡੇ ਤਾਂ ਮਰਦੇ ਹੀ ਸੀ, ਮਾਸ਼ਟਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵੀ ਉਸਦੀ ਦੇਹ ਨਾਲ ਚਿਪਕੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ। ਜਵਾਨ ਟੀਚਰ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਤੇ ਮੁੰਡੇ ਨੋਟਿਸ ਲਿਖਣੇ। ਸਕੂਲ ਦੇ ਬਾਹਰ ਕਈ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਗੂੰਜਣ ਲੱਗੀਆਂ, ਪਰ ਸਾਵਿਤਰੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਾਪ੍ਰਵਾਹ ਰਹੀ। ਇਕ ਅਣਹੋਣੀ ਹੋਣੀ ਸੀ, ਸੋ ਹੋਈ...ਕਲਾਸ ਟੀਚਰ ਨੇ ਇਕ ਦਿਨ ਬਾਹਾਂ ਵਿਚ ਸਮੇਟ ਕੇ ਕਈ ਲਾਲਚ ਦਿੱਤੇ, ਪਰ ਉਹ ਚੀਕ ਪਈ। ਮੁੰਡੇ ਆ ਗਏ। ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਆ ਗਿਆ। ਕਲਾਸ ਟੀਚਰ ਤਹਿਸੀਲਦਾਰ ਦਾ ਭਰਾ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਗੱਲ ਦੱਬ-ਨੱਪ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਸਾਵਿਤਰੀ ਰੋਂਦੀ ਹੋਈ ਘਰ ਗਈ। ਸੋਮੋਤੀ ਸਵਰਗੀ ਪਤੀ ਦੀ ਫ਼ੋਟੇ ਸਾਹਵੇਂ ਧੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਰੋਂਦੀ ਕੁਰਲਾਂਦੀ ਰਹੀ—ਫੋਰ ਦੁਖੀ ਮਨ ਨਾਲ ਟੁੱਟੀ ਦੇਹ ਸੌਂ ਗਈ।
ਸਹਿਮੀ ਹੋਈ ਸਾਵਿਤਰੀ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਸਕੂਲ ਗਈ, ਪਰ ਕਿਸੇ ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਨਹੀਂ ਛੇੜਿਆ। ਵਿਚਕਾਰ ਬੱਸ ਐਤਵਾਰ ਈ ਲੰਘਿਆ ਸੀ। ਅਚਾਨਕ ਸੁੱਜਿਆ ਮੂੰਹ ਤੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ 'ਤੇ ਪਲਸਤਰ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕਲਾਸ ਟੀਚਰ ਆਇਆ। ਬਿਨਾਂ ਅੱਖਾਂ ਚੁੱਕਿਆਂ ਹਾਜ਼ਰੀ ਲਾਈ, ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਤੇ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਖੁਸਰ-ਫੁਸਰ ਤੋਂ ਸਾਵਿਤਰੀ ਨੂੰ ਬੱਸ ਏਨਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨਾਲ ਦੁਰਵਿਹਾਰ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦੇਂਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਕੁਝ ਬੋਲਿਆ ਤਾਂ ਜਾਨੋਂ ਹੱਥ ਧੋਣੇ ਪੈਣਗੇ। ਤਹਿਸੀਲਦਾਰ ਦੇ ਭਰਾ ਮਾਸਟਰ ਤੋਂ ਥਾਣੇਦਾਰ ਨੇ ਲੱਖ ਪੁੱਛਿਆ, ਪਰ ਮਾਸਟਰ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦੱਸ ਸਕਿਆ। ਥਾਣੇਦਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਕੋਈ ਜੁਗਤ ਸੋਚਣੀ ਪਏਗੀ, ਇਸ ਹੀਰੇ ਨੂੰ ਹੱਥ ਪਾਉਣ ਲਈ। ਆਖ਼ਰ ਇਸੇ ਕਸਬੇ ਦੀ ਏ, ਸੋ ਸਾਡੀ ਓ ਹੋਈ।”
ਰਾਤ ਸੋਮੋਤੀ ਇਕਾਂਤ ਵਿਚ ਫੁੱਟ-ਫੁੱਟ ਰੋਣ ਲੱਗੀ—ਕੈਸਾ ਹੀਰਾ ਏ ਕਿ ਕੋਈ ਅੰਗੂਠੀ 'ਚ ਪਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਏ।

ਪਤਾ ਨਹੀਂ—ਤੀਜੀ ਦੁਰਘਟਨਾ :

ਤਹਿਸੀਲਦਾਰ ਸਹਾਬ ਨੇ ਕੂਟਨੀਤੀ ਖੇਡੀ ਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਜਿਲ੍ਹਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਕੰਨ ਵਿਚ ਸਾਵਿਤਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਦੀ ਤੂਤੀ ਵਜਾ ਦਿੱਤੀ, “ਸਰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕਾਮਰੀ ਐੱਮ.ਐੱਲ.ਏ. ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋ ਜਾਣ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਮਿਸੇਜ਼ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਜਿਲ੍ਹਾ ਸਕੂਲ ਦੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਬਣ ਸਕਦੇ ਨੇ।” ਜਿਲ੍ਹਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕਾਮਰੀ ਐੱਮ.ਐੱਲ.ਏ. ਦੇ ਦਿਲ 'ਚ ਜੋਤ ਜਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਤਿਕੜਮਾਂ ਵਿਚ ਜਿੱਥੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕਾਮਰੀ ਇਕ ਉੱਚਾ ਨਾਂ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਘਰੇਲੂ ਜੀਵਨ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਰਬਾਦ ਸੀ। ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬੁਰੇ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਕੇ ਕਿਸੇ ਉੱਚੇ ਆਸਨ 'ਤੇ ਨਾ ਪਹੁੰਚ ਸਕਣ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਕਿਸ਼ੋਰੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਿਕੰਮਾਂ ਕਹਿ ਕੇ ਅਪਮਾਨਤ ਕਰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਸਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਉਹ ਡਾਢੇ ਡਰਦੇ ਸਨ। ਸ਼ਕਲ ਅਜਿਹੀ ਸੀ ਪਤਨੀ ਦੀ ਕਿ ਚੋਣ ਵਿਚ ਜਿੱਤੇ ਹੋਣ 'ਤੇ ਜੀਪ ਵਿਚ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪੈਂਦੀ।
ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੁਮਾਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪਿਆਰ ਤੇ ਪਿਆਸ ਦਾ ਜੰਗਲ ਬਲਣ ਲੱਗਾ। ਮਕੜਜਾਲ ਫੈਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਸਾਵਿਤਰੀ ਦੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਗਿਆਰਵੀਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਛੱਬੀ ਜਨਵਰੀ 'ਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹੀ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਕੈਂਪ ਵਿਚ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸਾਵਿਤਰੀ ਸਮੇਤ ਪੰਜ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਫ਼ੈਸ਼ਨ ਪ੍ਰੇਡ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜੁਬਲੀ ਲਾਜ ਵਿਚ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ। ਕੱਪੜਿਆਂ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਤੇ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਦਾ ਕਾਰਜ ਬਿਊਟੀ ਪਾਰਲਰ ਦੀ ਇਕ ਪੱਕੀ ਉਮਰ ਦੀ ਚਾਲੂ-ਜਿਹੀ ਔਰਤ ਦੇ ਜ਼ਿੰਮੇ ਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਔਰਤ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭੜਕੀਲੇ ਕੱਪੜੇ ਪੁਆਉਂਦੀ, ਚੱਲਣਾ ਤੇ ਮੁੜਣਾ-ਮਟਕਣਾ ਸਿਖਾਉਂਦੀ। ਸਾਵਿਤਰੀ ਖ਼ੁਦ ਆਪਣੇ ਰੂਪ 'ਤੇ ਮੁਗਧ ਹੋ ਜਾਂਦੀ। ਇਕ ਸੁੰਦਰ ਭਵਿੱਖ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਬੇਚੈਨ ਕਰ ਦਿੰਦਾ।
ਛੱਬੀ ਦੀ ਰਾਤ ਵੱਡੇ ਸਾਰੇ ਹਾਲ ਵਿਚ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਤਾ ਹੋਈ। ਸਾਵਿਤਰੀ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆਂ ਜਾਣਾ ਸੀ, ਸੋ ਚੁਣੀ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਸ਼ੀਲਡ ਦੇ ਨਾਲ ਵਪਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਵੀ ਮਿਲੇ। ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਬੀਤ ਗਈ ਸੀ। ਸਾਵਿਤਰੀ ਦੀ ਅੱਖ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੱਗੀ ਕਿ ਲਾਜ ਦੀ ਬਿਜਲੀ ਬੁਝ ਗਈ। ਸਾਵਿਤਰੀ ਦੇ ਕਮਰੇ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਿਆ। ਇਕ ਅਸਪਸ਼ਟ ਜਿਹਾ ਪ੍ਰਛਾਵਾਂ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 'ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ। ਸਾਵਿਤਰੀ ਸਹਿਮ ਗਈ। ਉਦੋਂ ਹੀ ਪਿਛਲੇ ਪਾਸੇ ਬੈਟਰੀ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਪਈ, ਇਕ ਰੁਮਾਲ ਵਾਲਾ ਹੱਥ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕਾਮਰੀ ਦੇ ਨੱਕ 'ਤੇ ਚਿਪਕ ਗਿਆ। ਸਾਵਿਤਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕਾਮਰੀ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਗਈ ਸੀ। ਪਰ ਇਹ ਕੀ...ਪ੍ਰਛਾਵਾਂ ਤੇ ਰੁਮਾਲ ਵਾਲਾ ਹੱਥ ਅਚਾਨਕ ਗ਼ਾਇਬ ਹੋ ਗਏ। ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ। ਸਹਿਮੀ ਹੋਈ ਸਾਵਿਤਰੀ ਸੌਂ ਗਈ। ਸਵੇਰੇ ਸਾਮਾਨ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਸਾਵਿਤਰੀ ਹੋਰ ਕੁੜੀਆਂ-ਮੁੰਡਿਆਂ ਨਾਲ ਬਸ ਵਿਚ ਬੈਠ ਗਈ। ਬਿਊਟੀ ਪਾਰਲਰ ਦੀ ਮਾਲਕਣ ਅਜੀਬ ਰਹੱਸਮਈ ਨਜ਼ਰਾਂ ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਦੇਖਦੀ ਰਹੀ। ਬਸ ਤਹਿਸੀਲ ਵੱਲ ਦੌੜ ਪਈ।
ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੀ ਖ਼ਬਰ 'ਤੇ ਸਨਸਨੀ ਫੈਲ ਗਈ ਸੀ...ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕਾਮਰੀ ਲਾ-ਪਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਅਨੁਸਾਰ ਰਾਤ ਬਾਰਾਂ ਵਜੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮ ਦੱਸ ਕੇ ਗਏ ਸਨ। ਕਾਰ ਇਕ ਨਾਲੇ ਵਿਚ ਡਿੱਗੀ ਮਿਲੀ, ਪਰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕਾਮਰੀ ਦਾ ਕਿੱਧਰੇ ਪਤਾ ਨਹੀਂ। ਪਾਰਟੀ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਖ਼ਿਆਲ ਵਿਚ ਵਿਰੋਧੀ ਦਲ ਨੇ ਇਹ ਘਿਰਣਤ ਕਾਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਚਾਰ ਕੁੜੀਆਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕੀਤੀ ਪਰ ਸਭ ਨੇ ਇਕੋ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ...ਪਤਾ ਨਹੀਂ।
ਸਾਵਿਤਰੀ ਦੀ ਅਕਲ ਕੰਮ ਕਰ ਗਈ। ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਸਵਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, “ਮੈਨੂੰ ਕੀ ਪਤਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਏ? ਮੇਰਾ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਕੀ ਵਾਸਤਾ ਸੀ?” ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਕੋਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਬੱਸ ਸਾਦੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਵਿਚ ਖੁਫ਼ੀਆ ਪੁਲਿਸ ਤੈਨਾਤ ਹੋ ਗਈ ਕਿ ਕੋਈ ਆਏ ਤਾਂ ਫੜ੍ਹ ਲਓ, ਪਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਆਇਆ। ਅੰਦਰੇ-ਅੰਦਰੇ ਸਾਵਿਤਰੀ ਮੁਸਕਰਾਈ...ਜ਼ਰੂਰ ਕੋਈ ਟਾਰਜਨ ਜਾਂ ਫ਼ੈਂਟਮ ਹੋਵੇਗਾ। ਸ਼ਾਇਦ ਕੋਈ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਹੋਵੇ!
ਵੀਹ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਪਾਗਲਾਂ ਵਾਂਗ ਹੱਸਦੇ ਤੇ ਆਪਣੇ ਵਾਲ ਪੁੱਟਦੇ ਹੋਏ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕਾਮਰੀ ਆਪਣੇ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿਚ ਮਿਲੇ। ਪੁਲਿਸ, ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ ਤਾਂ ਖਿੜ-ਖਿੜ ਕਰਕੇ ਹੱਸੇ...ਪਤਾ ਨਹੀਂ।
ਵਿਰੋਧੀ ਦਲ ਨੇ ਸੱਤਾ ਦਲ ਉੱਤੇ ਤਵਾ ਲਾ ਦਿੱਤਾ...'ਸੁਨੋਂ ਪਾਇਲ! ਬਨੋਂ ਪਾਗਲ!' ਜਿਲ੍ਹਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਬੋਰਡ ਲਾ ਗਿਆ...ਪਾਗਲਖਾਨਾ। ਸਾਵਿਤਰੀ ਸੋਚਦੀ—ਆਇਆ ਤਾਂ ਸੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੁਮਾਰੀ, ਪਰ ਫੜ੍ਹ ਕੇ ਕੌਣ ਲੈ ਗਿਆ ਹੋਇਆ? ਕੌਣ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਸਦੀ ਰੱਖਿਆ? ਰਾਤੀਂ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਗਿਆਤ, ਅਦ੍ਰਿਸ਼ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਖਿੜ ਕੇ ਕਹਿੰਦੀ...ਥੈਂਕਯੂ ਰਾਜਕੁਮਾਰ।

ਮਨਹੂਸ—ਚੌਥੀ ਦੁਰਘਨਾ :

ਜਿਲ੍ਹਾ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਹਾਕਮ, ਪਾਰਟੀ ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਸਾਵਿਤਰੀ ਦਾ ਬੇਦਾਗ਼ ਬਚ ਜਾਣਾ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਹਾਰ ਹੈ। ਇਕ ਪਿੱਛੋਂ ਇਕ ਮੀਟਿੰਗ ਹੋਈ। ਏਰੀਆ ਆਫ਼ ਅਟੈਕ (ਹਮਲੇ ਲਈ ਸਹੀ ਸਥਾਨ) ਕਾਫ਼ੀ ਸੋਚ ਵਿਚਾਰ ਪਿੱਛੋਂ ਤੈਅ ਹੋਇਆ ਤੇ ਡੈਲੀਗੇਸ਼ਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰ ਸੇਠ ਤ੍ਰਿਲੋਚਨ ਦੀ ਹਵੇਲੀ ਪਹੁੰਚੇ। ਮੇਵਾ ਤੇ ਵਿਸਕੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਗਿਆ। ਬਹਿਸ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਤ੍ਰਿਲੋਚਨ ਸੇਠ ਨੇ ਕਬੂਲ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸਾਵਿਤਰੀ 'ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅੱਖ ਸੀ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਤਹਿਸੀਲਦਾਰ ਦੇ ਭਰਾ ਦੇ ਮਾਰ ਪਈ, ਐੱਮ.ਐੱਲ.ਏ. ਸਾਹਬ ਪਾਗਲ ਹੋ ਗਏ ਤਾਂ ਤ੍ਰਿਲੋਚਨ ਨੇ ਸਾਵਿਤਰੀ ਦਾ ਖ਼ਿਆਲ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।
“ਕਰਨਾਂ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁਛ ਪਏਗਾ ਈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਰੂਟਾਂ 'ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਪਰਮਿਟ ਦੌੜਦੀਆਂ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਵੀਹ ਬਸਾਂ ਅੰਦਰ ਕਰਾ ਦਿਆਂਗਾ ਤੇ ਗੋਦਾਮ ਵਿਚ ਪਿਆ ਗ਼ੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਮਾਲ ਵੀ ਫੜਾ ਦਿਆਂਗਾ।” ਜਿਲ੍ਹਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ।
ਬੌਂਦਲ ਗਏ ਸੇਠ ਜੀ। ਦਿਮਾਗ਼ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਤਰਕੀਬ ਸੁੱਝ ਪਈ। ਹੱਸਦੇ ਹੋਏ ਬੋਲੇ, “ਤੁਹਾਡੇ ਕੰਮ ਨਾ ਆਵਾਂਗੇ ਤਾਂ ਦੇਸ਼-ਧਰੋਈ ਨਾ ਕਹਾਵਾਂਗੇ। ਆਪਣੇ ਸਵਰਗਵਾਸੀ ਭਰਾ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਏ ਸੁਜਾਨ। ਦਿਮਾਗ਼ ਪੱਖੋਂ ਜਰਾ ਪੌਣ 'ਚ ਐ। ਉਸ ਨਾਲ ਕਰ ਦੇਨੇਂ ਆਂ, ਸਾਵਿਤਰੀ ਦੀ ਸ਼ਾਦੀ ਦਾ ਜੁਗਾੜ।” ਸਾਵਿਤਰੀ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰਕੇ ਨਿਹਾਲ ਹੋ ਗਏ ਸੇਠ ਜੀ—ਦੰਦ, ਕਾਲੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੰਧ ਟੱਪ ਕੇ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਆਏ ਸੀ।
“ਮਜ਼ਾ ਆ ਗਿਆ ਸੇਠ ਜੀ।”
ਸਾਰੇ ਹੱਸਦੇ ਹੋਏ ਗੱਡੀਆਂ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਚਲੇ ਗਏ।
ਇਕਾਂਤ ਵਿਚ ਦਬੋਚ ਲਿਆ ਸੋਮੋਤੀ ਨੂੰ ਤ੍ਰਿਲੋਚਨ ਸੇਠ ਨੇ, “ਤੂੰ ਤੇ ਤੇਰੀ ਲਾਡਲੀ ਐਸ਼ ਕਰੋਂਗੀਆਂ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ...”
ਸੋਮੋਤੀ ਰੋਈ, ਫੇਰ ਮੰਨ ਗਈ। ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਤੇ ਕੁੜੀ ਦੇ ਗਹਿਣੇ, ਕੱਪੜਿਆਂ ਲਈ ਇਕ ਲੱਖ ਫੜਾ ਦਿੱਤਾ ਤ੍ਰਿਲੋਚਨ ਸੇਠ ਨੇ। ਸੋਚਿਆ, ਘਰੇ ਈ ਤਾਂ ਆਏਗਾ ਸਾਰਾ ਮਾਲ।
ਸੋਮੋਤੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਤਾਂ ਵਿਲ੍ਹਕ ਪਈ ਸਾਵਿਤਰੀ, “ਪਾਲ-ਪੋਸ ਕੇ ਕਸਾਈ ਨੂੰ ਨਾ ਸੌਂਪ ਮਾਤਾ।”
“ਕਸਾਈ! ਕੇਹਾ ਕਸਾਈ? ਮੁਰਗਾ ਏ ਸੁਜਾਨ। ਦੇਹ ਦਾ ਠੀਕ ਏ। ਤ੍ਰਿਲੋਚਨ ਸੇਠ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ-ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਅੱਧ ਦਾ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਏ। ਪਹੁੰਚਦੀ ਈ ਸੰਭਾਲ ਲਵੀਂ ਲਗਾਮ।”
ਸਾਵਿਤਰੀ ਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਮਾਂ ਵੀ ਉਸਦੇ ਸਹਾਰੇ ਸੁੱਖਾਂ ਦੇ ਮਹਿਲ 'ਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸੌਣ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਅਦਿੱਖ ਅਗਿਆਤ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਨੂੰ...ਮੇਰੀ ਲਾਜ ਬਚਾਈ ਏ ਤਾਂ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਵੀ ਸੰਵਾਰ ਦਿਓ ਰਾਜਕੁਮਾਰ।
ਸ਼ਾਦੀ ਦਾ ਦਿਨ ਆ ਗਿਆ। ਹਵੇਲੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਜੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਬਾਹਰ ਵਾਜੇ ਵੱਜ ਰਹੇ ਸਨ। ਤ੍ਰਿਲੋਚਨ ਸੇਠ ਗੁਲਾਬੀ ਪੱਗ ਬੰਨ੍ਹੀ, ਜਿਲ੍ਹਾ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਡੀ.ਆਈ.ਜੀ., ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਤੇ ਹੋਰ ਲੋਕ, ਮਾਣਯੋਗ ਬਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੀਆਂ ਜ਼ਨਾਨੀਆਂ ਨੇ ਨਾਲ ਲਾੜਾ ਬਾਹਰ ਆਇਆ। ਦੋ ਆਦਮੀਆਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਘੋੜੀ ਚੜ੍ਹਾ ਦਿੱਤਾ। ਆਤਿਸ਼ਬਾਜ਼ੀ ਚੱਲਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਉਦੋਂ ਹੀ ਹਵੇਲੀ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਠਾਹ-ਧੜੰਮ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲਾਟਾਂ ਨਿਕਲਨੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਘੋੜੀ ਡਰ ਗਈ ਤੇ ਪੁੱਠਾ ਝੂਲ ਗਿਆ ਲਾੜਾ। ਜਿਲ੍ਹਾ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਤੇ ਹੋਰ ਦੂਜੇ ਅਫ਼ਸਰ ਆਪੋ-ਆਪਣੀਆਂ ਗੱਡੀਆਂ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਰਫ਼ੂਚੱਕਰ ਹੋ ਗਏ। ਤ੍ਰਿਲੋਚਨ ਸੇਠ ਹਵੇਲੀ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਪਾਸੇ ਵੱਲ ਦੌੜੇ ਤਾਂ ਡਿੱਗਦੀ ਕੰਧ ਹੇਠ ਇਕ ਲੱਤ ਫਸ ਗਈ। ਬੈਂਡ ਵਾਲੇ ਤੇ ਹੋਰ ਬਾਰਾਤੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਾਲ ਅੱਗ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾ ਸਕੇ। ਹਵੇਲੀ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਵੱਡੇ ਸਾਰੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਸੇਠ ਨੇ ਪੈਟ੍ਰੋਲ ਵਾਲੇ ਪੀਪੇ ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਉੱਥੇ ਧਮਾਕਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਭਤੀਜਾ ਤੇ ਚਾਚਾ ਤਹਿਸੀਲ ਦੇ ਇਕ ਨਰਸਿੰਗ ਹੋਮ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚ ਗਏ।
ਸੋਮੋਤੀ ਰਾਤੀਂ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚੀ। ਡਾਢਾ ਦੁੱਖ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੀ ਹੋਈ ਬੋਲੀ, “ਲਾਲਾ ਹੁਣ ਤਾਂ ਦੂਜੀ ਸੈਂਤ ਕਢਵਾਉਣੀ ਪਊਗੀ।”
“ਸੈਂਤ! ਕਾਹਦੀ ਸੈਂਤ! ਮੈਂ ਨ੍ਹੀਂ ਲਿਆਉਣਾ ਉਸ ਮਨਹੂਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰ। ਤੈਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਰੁਪਿਆ ਵੀ ਤੇਰਾ। ਖਸਮ ਦੀ ਜਾਨ ਦਾ ਮੁਆਵਜਾ ਸਮਝ ਲਵੀਂ।”
ਉਪਰੋਂ ਦੁਖੀ ਤੇ ਅੰਦਰੋਂ ਖ਼ੁਸ਼ ਸੋਮੋਤੀ ਰੋਣ ਦਾ ਨਾਟਕ ਕਰਦੀ ਘਰ ਪਰਤ ਆਈ। ਸਵੇਰੇ ਬੈਂਕ 'ਚ ਰੋਕੜ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਾਉਣੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਜਲਦੀ ਸੌਂ ਜਾਂ ਕਹਿੰਦੀ ਹੋਈ ਸੋਮੋਤੀ ਬਿਸਤਰੇ ਵਿਚ ਵੜ ਗਈ। ਸਾਵਿਰਤੀ ਨੇ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੱਥ ਜੋੜੇ ਤੇ ਬੁੜਬੁੜਾਈ, “ਥੈਂਕਯੂ ਰਾਜਕੁਮਾਰ।”
ਉਸੇ ਰਾਤ ਨਗਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿਮੰਤਰੀ ਆਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਕਹਿਣ 'ਤੇ ਜਿਲ੍ਹਾ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਬੁਲਾਈ ਗਈ। ਕਈ ਵੱਡੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਿਆ ਗਿਆ। ਸਾਵਿਤਰੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤਕ ਜੋ ਕੁਝ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉਸਨੂੰ ਪ੍ਰਜਾਤੰਤਰ ਉੱਤੇ ਵਾਰ ਮੰਨਿਆਂ ਗਿਆ ਤੇ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ 'ਤੇ ਇਸ ਪੜਯੰਤਰ ਨੂੰ ਨੱਥ ਪਾਉਣ ਦੇ ਹੁਕਮ ਜਾਰੀ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਇਕ ਡ੍ਰਾਫ਼ਟ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਭੇਜਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਉਪਅੰਤ—ਪੰਜਵੀਂ ਦੁਰਘਟਨਾ :

ਅਜੇ ਦਸ ਦਿਨ ਬੀਤੇ ਹੋਣਗੇ ਕਿ ਰਾਤ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੜਕਾਇਆ। ਸੋਮੋਤੀ ਨੇ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ। ਸਾਹਮਣੇ ਇਕ ਸੁਨੱਖਾ ਨੌਜਵਾਨ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ। ਸੋਮੋਤੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, “ਕੌਣ ਓਂ?”
“ਚੰਦ। ਮੈਂ ਈ ਹੁਣ ਤਕ ਸਾਵਿਤਰੀ ਨੂੰ ਹਰ ਦੁਰਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਏ।”
“ਅੰਦਰ ਆ ਜਾਓ,” ਕਹਿੰਦਿਆਂ, ਨੌਜਵਾਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਉਂਦਿਆਂ ਹੀ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੋਮੋਤੀ ਨੇ।
ਸਾਵਿਤਰੀ ਵੀ ਉਠ ਬੈਠੀ ਹੋਈ। ਨੌਜਵਾਨ ਵਿਚ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ।
ਸੋਮੋਤੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, “ਕਿੰਜ ਆਏ? ਕੀ ਕੋਈ ਹੋਰ ਆਫ਼ਤ!”
“ਮਾਂ ਮੈਂ ਸਾਵਿਤਰੀ ਨਾਲ ਸ਼ਾਦੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਆਂ।”
“ਕਰਦਾ ਕੀ ਏਂ?”
“ਐਨਾ ਕੁਛ ਕੀਤਾ , ਫੇਰ ਵੀ ਪੁੱਛ ਰਹੇ ਓਂ? ਸਰਕਾਰ ਮੈਨੂੰ ਬਾਗੀ ਤੇ ਗਰੀਬ ਤੇ ਪੀੜੇ ਹੋਏ ਲੋਕ ਮੈਨੂੰ ਕਰਾਂਤੀ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ।”
ਸੋਮੋਤੀ ਉਲਝ ਗਈ, ਫੇਰ ਵੀ ਪੁੱਛਿਆ, “ਤੇਰੀ ਜਾਤ...”
“ਜਾਤ ਕੀ, ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਆਪਣਾ ਧਰਮ ਵੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ।”
“ਫੇਰ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਏਗਾ ਇਹ ਰਿਸ਼ਤਾ।”
“ਮਾਂ, ਸਾਡੀ ਜਾਤ ਦਾ ਤਾਂ ਤਹਿਸੀਲਦਾਰ ਵੀ ਏ। ਜਾਤ ਨਾਲ ਆਦਮੀ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ। ਇਸ ਨੇ ਮੇਰੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਏ, ਇਹੀ ਮੇਰਾ ਪਤੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਏ।” ਸਾਵਿਤਰੀ ਨੇ ਦਲੇਰੀ ਨਾਲ ਕਿਹਾ।
“ਤੁਸੀਂ ਦੋਵੇਂ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਓ। ਮੈਂ ਦੋ ਘੰਟਿਆਂ ਬਾਅਦ ਆਵਾਂਗਾ।” ਕਹਿੰਦਾ ਹੋਇਆ ਨੌਜਵਾਨ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਬਾਹਰ ਚਲਾ ਗਿਆ।
ਉਸਨੇ ਜਾਂਦਿਆਂ ਹੀ ਸਾਵਿਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਹੀ ਮੇਰੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਬਹਾਦੁਰ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਏ। ਇਸੇ ਨਾਲ ਮੈਂ ਸ਼ਾਦੀ ਕਰਾਂਗੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹੀ ਮੇਰੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਏ।”
“ਪਾਗਲ ਨਾ ਬਣ। ਅੱਜ ਜੋ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਤੇ ਜਨਤਾ ਲਈ ਕਰਾਂਤੀ ਕਰਦਾ ਏ, ਉਸਨੂੰ ਦੇਸ਼-ਧਰੋਹੀ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਏ। ਮੰਤਰੀ, ਸੰਤਰੀ, ਪੁਲਿਸ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਉਸ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਏ। ਉਹ ਇਕ ਦਿਨ ਉਸਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੰਦੇ ਨੇ। ਸ਼ਾਦੀ ਪਿੱਛੋਂ ਵਿਧਵਾ ਹੋ ਕੇ ਤੂੰ ਵੀ ਕਿਸੇ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਮਾਂਜ ਰਹੀ ਹੋਏਂਗੀ ਤੇ ਭਰੀ ਦੁਪਹਿਰ ਭਾਂਡੇ ਮੰਜਵਾਉਣ ਵਾਲਾ ਤੈਨੂੰ ਬਿਸਤਰੇ 'ਤੇ ਖਿੱਚਦਾ ਰਹੇਗਾ। ਭੁੱਖ ਤੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਡਰ ਕਰਕੇ ਤੂੰ ਬੋਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਕੇਂਗੀ। ਅਦਾਲਤ ਵਿਚ ਗਈ ਤਾਂ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਵਕੀਲ ਤੈਨੂੰ ਈ ਮਾੜੀ ਸਿੱਧ ਕਰ ਦਏਗਾ।”
“ਪਰ ਮਾਂ, ਇਸ ਨਾਲੋਂ ਚੰਗਾ ਪਤੀ ਹੋਰ ਕੋਈ ਦੂਜਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ।”
ਸੋਮੋਤੀ ਉਸਨੂੰ ਯੁੱਗ-ਯਥਾਰਥ ਸਮਝਾਉਣ ਵਿਚ ਰੁੱਝ ਗਈ।

ਅੰਤ—ਘਟਨਾ ਜਾਂ ਦੁਰਘਟਨਾ ਦੀ ਉਡੀਕ :

ਹਨੇਰੇ ਵਿਚ ਲੇਖਕ ਦੇ ਮੋਢੇ ਤੋਂ ਉੱਡ ਕੇ ਰੁੱਖ ਦੇ ਟਾਹਣ ਨਾਲ ਲਟਕੇ ਬੇਤਾਲ ਨੇ ਹੈਰਾਨੀ ਭਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਹੇਠਾਂ ਦੇਖਿਆ...ਲੇਖਕ ਮੌਕੇ ਦਾ ਲਾਹਾ ਤੱਕ ਕੇ ਨੌਂ ਦੋ ਗਿਆਰਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਤੇ ਇਕ ਥੱਕਿਆ-ਹਾਰਿਆ ਪਾਠਕ ਰੁੱਖ ਹੇਠ ਸੁਸਤਾਉਣ ਲਈ ਆ ਖਲੋਤਾ ਸੀ। ਬੇਤਾਲ ਉਸਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ਨਾਲ ਝੂਟ ਗਿਆ ਤੇ ਸੋਮੋਤੀ ਤੇ ਸਾਵਿਤਰੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾ ਕੇ ਬੋਲਿਆ, “ਦੱਸ, ਕੀ ਸਾਵਿਤਰੀ ਚੰਦ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰੇਗੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ? ਜਵਾਬ ਗ਼ਲਤ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਤੇਰੀ ਖੋਪੜੀ ਚਕਨਾਚੂਰ ਕਰ ਦਿਆਂਗਾ।”
--- --- ---
Mohinder Bedi, Jaitu.

ਬੇਦੀ ਡੈਂਟਲ ਹੈਲਥ ਸੈਂਟਰ, ਬਾਜਾ ਰੋਡ, ਜੈਤੋ-151202. ( ਪੰਜਾਬ )
ਮੋਬਾਇਲ ਨੰ : 94177-30600.